میدان روسیو (Rossio Square)، که به‌طور رسمی با نام پدروی چهارم (Praça Dom Pedro IV) شناخته می‌شود، قلب تپنده‌ی شهر لیسبون، پایتخت پرتغال، و یکی از معروف‌ترین و تاریخی‌ترین میدان‌های عمومی این شهر است. این میدان در منطقه‌ی بایشا (Baixa)، مرکز تاریخی لیسبون، قرار دارد و قرن‌هاست که به‌عنوان نقطه‌ای برای گردهمایی‌های اجتماعی، فرهنگی و حتی سیاسی شناخته می‌شود. اگر قصد سفر به لیسبون را دارید، بازدید از میدان روسیو نه‌تنها شما را با تاریخ غنی این شهر آشنا می‌کند، بلکه فرصتی برای لذت بردن از فضای پرجنب‌وجوش، معماری خیره‌کننده و تجربه‌های محلی فراهم می‌آورد. این راهنما به‌عنوان یک منبع جامع، هر آنچه یک گردشگر برای کشف میدان روسیو، جاذبه‌های اطراف، و لذت بردن از تجربه‌ای کامل نیاز دارد، ارائه می‌دهد. با یوروگردی همراه باشید.
تاریخچه میدان روسیو
میدان روسیو از قرون وسطی یکی از مراکز اصلی شهر لیسبون بوده است. نام “روسیو” به معنای “میدان عمومی بزرگ” است و در ابتدا به‌عنوان بازاری ساده در خارج از دیوارهای شهر فعالیت می‌کرد. در قرن ۱۳، با اعطای منشور پادشاهی توسط شاه آلفونسو سوم و انتخاب لیسبون به‌عنوان پایتخت پرتغال، این میدان به‌تدریج به یک فضای شهری کلیدی تبدیل شد. در طول تاریخ، میدان شاهد رویدادهای مختلفی از جمله جشن‌های عمومی، اعدام‌ها، گاوبازی‌ها و حتی تظاهرات سیاسی بوده است.
زلزله‌ی ویرانگر سال ۱۷۵۵ لیسبون، که بخش اعظمی از شهر را تخریب کرد، تأثیر عمیقی بر میدان گذاشت. بازسازی‌های بعدی تحت نظارت مارکی دو پومبال، نخست‌وزیر وقت، به طراحی مدرن و منظم منطقه‌ی بایشا منجر شد. در قرن ۱۹، میدان با افزودن سنگ‌فرش‌های مواج، فواره‌ها و ستون مرکزی به شکل امروزی درآمد. امروزه، میدان روسیو نه‌تنها یک جاذبه‌ی گردشگری، بلکه نمادی از تاریخ پرفرازونشیب و فرهنگ غنی لیسبون است.
جاذبه‌های اصلی میدان روسیو
۱. ستون پدروی چهارم
در مرکز میدان، ستونی ۲۷ متری به نام ستون پدروی چهارم قرار دارد که در سال ۱۸۷۰ نصب شد. این ستون به افتخار پدروی چهارم، پادشاه پرتغال و اولین امپراتور برزیل، ساخته شده است. مجسمه‌ی برنزی او در بالای ستون قرار دارد و در پایه‌ی آن، چهار مجسمه‌ی تمثیلی دیده می‌شود که نماد عدالت، درایت، قدرت، و اعتدال هستند. شایعه‌ای وجود دارد که این مجسمه ابتدا برای امپراتور مکزیک ساخته شده بود، اما تاریخ‌نگاران این ادعا را رد می‌کنند. این ستون نقطه‌ی کانونی میدان است و یکی از بهترین نقاط برای عکاسی محسوب می‌شود، به‌ویژه در غروب که نور خورشید به آن جلوه‌ای طلایی می‌بخشد.
۲. فواره‌های پری دریایی
دو فواره‌ی برنزی باشکوه در دو طرف میدان قرار دارند که در سال ۱۸۸۹ از کارخانه‌ی والدون فرانسه وارد شده‌اند. این فواره‌ها با تندیس‌های اساطیری طراحی‌شده توسط متورن مورو و میشل لی‌نار، به‌ویژه در شب با نورپردازی‌های زیبا، جلوه‌ای خیره‌کننده دارند. صدای آب فواره‌ها و انعکاس نور روی سنگ‌فرش‌ها، فضایی آرامش‌بخش ایجاد می‌کند که برای استراحت کوتاه در حین گشت‌وگذار ایده‌آل است.
۳. سنگ‌فرش‌های مواج
یکی از ویژگی‌های بارز میدان، سنگ‌فرش‌های سیاه‌وسفید آن است که با الگوهای موجی شکل طراحی شده‌اند. این سبک که به Calçada Portuguesa معروف است، در سال ۱۸۴۸ توسط اوزه‌بیو فورتادو، یک مهندس نظامی، اجرا شد. این الگو حس حرکت و پویایی به میدان می‌دهد و در بسیاری از شهرهای پرتغال و مستعمرات سابق آن، مانند ریودوژانیرو، دیده می‌شود. راه رفتن روی این سنگ‌فرش‌ها تجربه‌ای منحصربه‌فرد است، اما به کفش‌های راحت نیاز دارید، زیرا ممکن است کمی ناهموار باشند.
۴. تئاتر ملی دونا ماریا دوم
در ضلع شمالی میدان، تئاتر ملی دونا ماریا دوم، بنایی نئوکلاسیک که در سال ۱۸۴۶ افتتاح شد، خودنمایی می‌کند. این تئاتر به نام ملکه ماریا دوم نام‌گذاری شده و توسط معمار ایتالیایی فورتوناتو لودی طراحی شده است. نمای تئاتر با شش ستون کورینتی و مجسمه‌ی ژیل ویسنته، پدر تئاتر پرتغال، آراسته شده است. داخل تئاتر با سالن‌های مجلل و دکوراسیون تاریخی، ارزش بازدید دارد. تورهای هدایت‌شده‌ی تئاتر معمولاً در روزهای غیراجرایی برگزار می‌شوند و بلیط نمایش‌ها از حدود ۱۰ تا ۳۰ یورو متغیر است.
۵. ایستگاه قطار روسیو
در نزدیکی میدان، ایستگاه قطار روسیو با معماری نئو-مانوئلین خیره‌کننده‌اش قرار دارد. این ایستگاه در سال ۱۸۹۰ توسط خوزه لوئیس مونتیرو طراحی شد و با ورودی‌های نعل‌اسبی، کنده‌کاری‌های پیچیده، و برج‌های ساعت، یکی از زیباترین ایستگاه‌های قطار اروپا محسوب می‌شود. این ایستگاه همچنان برای سفر به شهر تاریخی سینترا (حدود ۴۵ دقیقه فاصله) و سایر مقاصد نزدیک استفاده می‌شود. هزینه‌ی بلیط قطار به سینترا حدود ۲ تا ۵ یورو است.
۶. کافه نیکولا
کافه نیکولا، یکی از قدیمی‌ترین و معروف‌ترین کافه‌های لیسبون، در ضلع غربی میدان قرار دارد. این کافه که در قرن ۱۸ تأسیس شد، با دکوراسیون آرت‌دکو، نقاشی‌های دیواری، و تاریخچه‌ی غنی‌اش، محل ملاقات روشنفکران، نویسندگان و هنرمندان بوده است. یک فنجان قهوه در کافه نیکولا حدود ۲ تا ۴ یورو و یک وعده غذای سبک (مثل ساندویچ یا سالاد) بین ۸ تا ۱۵ یورو هزینه دارد. امتحان کردن پاستل د ناتا، شیرینی سنتی پرتغالی، در این کافه تجربه‌ای به‌یادماندنی است.
فعالیت‌های پیشنهادی در میدان روسیو
- پیاده‌روی و عکاسی: قدم زدن روی سنگ‌فرش‌های مواج و عکاسی از فواره‌ها، ستون پدروی چهارم، و نمای تئاتر ملی، تجربه‌ای لذت‌بخش است. بهترین زاویه برای عکاسی از ستون، از سمت فواره‌های شرقی در هنگام غروب است، زمانی که نور خورشید مجسمه را روشن می‌کند. در شب، نورپردازی فواره‌ها و تئاتر، فضایی جادویی برای عکاسی ایجاد می‌کند.
- بازدید از تئاتر ملی: برنامه‌ی اجراهای تئاتر ملی دونا ماریا دوم را بررسی کنید. نمایش‌های تئاتر، اپرا، یا کنسرت‌های کلاسیک معمولاً در ماه‌های پاییز و زمستان برگزار می‌شوند. تورهای هدایت‌شده‌ی تئاتر (حدود ۵ تا ۱۰ یورو) اطلاعات جالبی درباره تاریخچه‌ی بنا ارائه می‌دهند.
- صرف غذا یا نوشیدنی در کافه نیکولا: یک قهوه اسپرسو یا گالائو (قهوه با شیر پرتغالی) در کافه نیکولا بنوشید و از فضای تاریخی آن لذت ببرید. فضای باز کافه برای تماشای جنب‌وجوش میدان عالی است.
- گشت‌وگذار در محله‌های اطراف: میدان در نزدیکی محله‌های تاریخی مانند آلفاما (۱۰ دقیقه پیاده‌روی) و بایرو آلتو (۵ دقیقه با آسانسور سانتا ژوستا) قرار دارد. پیاده‌روی به سمت طاق روآ آگوستا (۵ دقیقه) یا میدان کامرسیو نیز تجربه‌ای جذاب است.
- شرکت در رویدادهای فصلی: میدان در طول سال میزبان رویدادهای فرهنگی است، از جمله:
- جشن‌های لیسبون (Festas de Lisboa) در ماه ژوئن، با رژه‌های خیابانی، موسیقی فادو، و بازارهای محلی.
- بازارهای کریسمس در دسامبر، با غرفه‌های فروش سوغاتی، غذاهای محلی، و نورپردازی‌های زیبا.
- کارناوال‌های خیابانی در فوریه، که با رقص و موسیقی همراه است.
چگونه به میدان روسیو برسیم؟
میدان روسیو به دلیل موقعیت مرکزی‌اش در منطقه بایشا، به‌راحتی از نقاط مختلف لیسبون قابل دسترسی است:
- مترو: ایستگاه متروی روسیو در خط سبز، درست در کنار میدان قرار دارد. هزینه‌ی بلیط تک‌سفره حدود ۱.۵ یورو است.
- قطار: ایستگاه قطار روسیو برای سفر به مقاصدی مانند سینترا یا کاسکایس مناسب است. بلیط‌ها از طریق دستگاه‌های خودکار یا آنلاین قابل خرید هستند.
- اتوبوس و تراموا: خطوط متعدد اتوبوس (مانند خط ۷۳۴) و تراموا (مانند تراموای تاریخی ۲۸) از میدان یا نزدیکی آن عبور می‌کنند.
- از فرودگاه: از فرودگاه پورتلا لیسبون (حدود ۷ کیلومتر فاصله)، می‌توانید با اتوبوس فرودگاهی (Aerobus) (حدود ۴ یورو)، تاکسی (۱۵ تا ۲۰ یورو)، یا تاکسی‌های اینترنتی مانند اوبر یا بولت (۱۰ تا ۱۵ یورو) به میدان برسید.
- پیاده‌روی: اگر در مرکز شهر (مانند چیادو یا آلفاما) اقامت دارید، پیاده‌روی تا میدان (۵ تا ۱۵ دقیقه) گزینه‌ای عالی است.
نکته: کفش‌های راحت بپوشید، زیرا خیابان‌های اطراف میدان اغلب سنگ‌فرش و گاهی شیب‌دار هستند. همچنین، اپلیکیشن‌هایی مانند Google Maps یا Citymapper برای جهت‌یابی توصیه می‌شوند.
بهترین زمان برای بازدید
- بهار (مارس تا مه): آب‌وهوای ملایم (۱۵ تا ۲۰ درجه سانتی‌گراد)، جمعیت کمتر، و گل‌های شکوفه‌زده در اطراف شهر.
- پاییز (سپتامبر تا نوامبر): دمای مطبوع (۱۲ تا ۱۸ درجه) و فرصت شرکت در جشنواره‌های محلی.
- تابستان (ژوئن تا آگوست): شلوغ‌تر و گرم‌تر (تا ۳۰ درجه)، اما پر از رویدادهای فرهنگی مانند جشن‌های لیسبون.
- زمستان (دسامبر تا فوریه): خلوت‌ترین فصل با دمای حدود ۸ تا ۱۵ درجه، مناسب برای گشت‌وگذار آرام و لذت بردن از تزئینات کریسمس.
نکته: اگر می‌خواهید از شلوغی اجتناب کنید، صبح زود (قبل از ساعت ۱۰) یا اواخر بعدازظهر (بعد از ساعت ۴) به میدان سر بزنید.
تجربه‌های غذایی در نزدیکی میدان
میدان روسیو و خیابان‌های اطراف آن پر از رستوران‌ها و کافه‌هایی هستند که غذاهای سنتی پرتغالی و بین‌المللی سرو می‌کنند. چند پیشنهاد:
- پاستل د ناتا: شیرینی خامه‌ای معروف پرتغال که در کافه نیکولا یا شیرینی‌فروشی‌های نزدیک میدان (مانند Fábrica da Nata در خیابان آگوستا) یافت می‌شود. قیمت: حدود ۱.۵ تا ۲ یورو برای هر عدد.
- Bacalhau à Brás: غذای سنتی پرتغالی با ماهی کاد، تخم‌مرغ و سیب‌زمینی که در رستوران‌هایی مانند Restaurante Gambrinus (نزدیک میدان) سرو می‌شود. قیمت: ۱۲ تا ۲۰ یورو.
- Sardinhas Assadas: ساردین کبابی، به‌ویژه در فصل تابستان و طی جشن‌های لیسبون، در دکه‌های خیابانی یا رستوران‌های محلی. قیمت: ۸ تا ۱۵ یورو.
- Mercado da Ribeira (تایم اوت مارکت): در ۱۰ دقیقه پیاده‌روی از میدان، این بازار مجموعه‌ای از غرفه‌های غذای محلی و بین‌المللی دارد. از پاستل د ناتا تا غذاهای دریایی و تاپاس پرتغالی، همه‌چیز با قیمت‌های متنوع (۵ تا ۲۰ یورو) موجود است.
توصیه: اگر به‌دنبال تجربه‌ای مقرون‌به‌صرفه هستید، دکه‌های خیابانی اطراف میدان در رویدادهای فصلی گزینه‌های ارزان‌تر و خوشمزه‌ای ارائه می‌دهند.
نکات فرهنگی و تعامل با مردم محلی
- زبان: پرتغالی زبان رسمی است، اما در مناطق توریستی مانند میدان روسیو، انگلیسی به‌طور گسترده صحبت می‌شود. یادگیری چند عبارت ساده مانند “Obrigado” (تشکر برای آقایان)، “Obrigada” (تشکر برای خانم‌ها)، یا “Bom dia” (صبح بخیر) می‌تواند تعاملات شما را دلپذیرتر کند.
- آداب غذا خوردن: در رستوران‌ها و کافه‌ها، انعام دادن رایج نیست، اما اگر از سرویس راضی بودید، ۵ تا ۱۰ درصد انعام مناسب است.
- موسیقی فادو: اگر به فرهنگ پرتغالی علاقه‌مندید، از رستوران‌های فادو در آلفاما (مانند Clube de Fado) بازدید کنید. این موسیقی سنتی پر از احساسات است و تجربه‌ای عمیقاً محلی ارائه می‌دهد.
نکات کاربردی برای گردشگران
- کارت حمل‌ونقل: کارت Viva Viagem (حدود ۰.۵ یورو برای کارت + هزینه شارژ) یا Lisboa Card (از ۲۰ یورو برای ۲۴ ساعت) برای مترو، اتوبوس، تراموا و برخی جاذبه‌ها مناسب است. Lisboa Card شامل تخفیف برای تئاتر ملی و آسانسور سانتا ژوستا می‌شود.
- سوغاتی: در خیابان آگوستا، می‌توانید کاشی‌های آزولجو، محصولات چوب‌پنبه‌ای (مانند کیف یا کفش)، یا لیکور محلی Ginja بخرید. قیمت‌ها: کاشی‌ها از ۵ یورو، محصولات چوب‌پنبه‌ای از ۱۰ یورو.
- امنیت: میدان روسیو منطقه‌ای امن است، اما در ساعات شلوغ مراقب جیب‌برها باشید. وسایل شخصی را در کیف‌های امن نگه دارید.
- وای‌فای: بسیاری از کافه‌ها (مانند نیکولا) وای‌فای رایگان دارند. همچنین، شبکه‌های وای‌فای عمومی در مرکز شهر در دسترس هستند.
- دسترسی برای معلولان: میدان و خیابان‌های اطراف تا حد زیادی برای افراد با ویلچر قابل دسترسی هستند، اما برخی رستوران‌ها یا بناهای تاریخی ممکن است محدودیت‌هایی داشته باشند. آسانسور سانتا ژوستا برای افراد با محدودیت حرکتی مناسب است.
توصیه‌های پایداری و گردشگری مسئولانه
- کاهش زباله: از بطری آب قابل‌استفاده مجدد استفاده کنید. فواره‌های آبخوری عمومی در لیسبون رایج هستند.
- حمایت از کسب‌وکارهای محلی: به‌جای رستوران‌های زنجیره‌ای، از کافه‌ها و مغازه‌های محلی مانند کافه نیکولا یا شیرینی‌فروشی‌های کوچک خرید کنید.
- حفاظت از محیط: زباله‌های خود را در سطل‌های بازیافت اطراف میدان بیندازید و از آسیب به سنگ‌فرش‌های تاریخی اجتناب کنید.
جاذبه‌های نزدیک به میدان روسیو
- محله آلفاما (۱۰ دقیقه پیاده): کوچه‌های باریک، خانه‌های رنگارنگ، و رستوران‌های فادو. بازدید از کلیسای سائو ویسنته یا موزه فادو توصیه می‌شود.
- میدان کامرسیو (۵ دقیقه پیاده): میدان بزرگ کنار رودخانه تاگوس با طاق پیروزی روآ آگوستا و مجسمه‌ی شاه ژوزه اول.
- آسانسور سانتا ژوستا (۳ دقیقه پیاده): آسانسوری تاریخی با معماری نئوگوتیک که بایشا را به بایرو آلتو متصل می‌کند. هزینه: حدود ۵ یورو (رفت‌وبرگشت).
- قلعه سائو ژورژ (۱۵ دقیقه پیاده): قلعه‌ای تاریخی بر فراز تپه با چشم‌اندازی پانورامیک از لیسبون. ورودی: حدود ۱۰ یورو.
- خیابان آگوستا (۲ دقیقه پیاده): خیابان عابر پیاده پر از مغازه‌ها، رستوران‌ها و اجراهای خیابانی.
پرسش‌های متداول (FAQ)
- آیا میدان در شب امن است؟ بله، میدان و مناطق اطراف به‌خوبی روشن و شلوغ هستند، اما همیشه مراقب وسایل شخصی خود باشید.
- بهترین زمان برای بازدید بدون شلوغی چیست؟ صبح زود (۸ تا ۱۰ صبح) یا اواخر بعدازظهر (۴ تا ۶ عصر).
- آیا وای‌فای رایگان در میدان وجود دارد؟ بله، در کافه‌ها و برخی نقاط عمومی میدان وای‌فای رایگان در دسترس است.
- آیا میدان برای کودکان مناسب است؟ بله، فضای باز میدان برای خانواده‌ها مناسب است، اما برای فعالیت‌های کودکانه، بازدید از موزه علوم لیسبون (حدود ۲۰ دقیقه فاصله) توصیه می‌شود.
- آیا می‌توانم از میدان به سینترا بروم؟ بله، ایستگاه قطار روسیو مستقیماً به سینترا متصل است (۴۵ دقیقه، حدود ۲.۵ یورو).
میدان روسیو نه‌تنها یک جاذبه‌ی گردشگری، بلکه نمادی از تاریخ، فرهنگ، و زندگی روزمره‌ی لیسبون است. از سنگ‌فرش‌های مواج و فواره‌های باشکوه گرفته تا تئاتر ملی، کافه‌های تاریخی و دسترسی آسان به سایر نقاط شهر، این میدان تجربه‌ای چندوجهی برای هر گردشگر ارائه می‌دهد. با برنامه‌ریزی مناسب، استفاده از نکات این راهنما، و لذت بردن از غذاها و رویدادهای محلی، می‌توانید سفری خاطره‌انگیز به قلب لیسبون داشته باشید. میدان روسیو دروازه‌ای به تاریخ و زیبایی‌های پایتخت پرتغال است که شما را شگفت‌زده خواهد کرد.
