فرودگاه ونوکووا مسکو (Vnukovo International Airport)

فرودگاه بین‌المللی ونوکوو (VKO) یکی از مهم‌ترین و قدیمی‌ترین فرودگاه‌های روسیه است که به عنوان دروازه‌ای کلیدی برای شهر مسکو عمل می‌کند. این فرودگاه، که در جنوب غربی مرکز شهر واقع شده، نقش حیاتی در حمل‌ونقل هوایی داخلی و بین‌المللی ایفا می‌کند. در این مطلب جامع و به‌روز (تا اکتبر ۲۰۲۵)، به بررسی تاریخچه، موقعیت جغرافیایی، امکانات، خطوط هوایی، مقاصد پروازی، حمل بار، حوادث، توسعه‌های اخیر، تأثیر تحریم‌ها، مقایسه با سایر فرودگاه‌های مسکو، تجربیات مسافران و نکات جالب می‌پردازیم. اطلاعات بر اساس داده‌های رسمی از وبسایت فرودگاه، گزارش‌های صنعت هوانوردی و منابع معتبر گردآوری شده است. با یوروگردی همراه باشید.

تاریخچه و توسعه

فرودگاه ونوکوو قدیمی‌ترین فرودگاه فعال مسکو است و ریشه‌های آن به دوران پیش از جنگ جهانی دوم بازمی‌گردد. ساخت آن در سال ۱۹۳۷ تصویب شد تا فشار بر فرودگاه قدیمی‌تر خودینکا (Khodynka Aerodrome) کاهش یابد. عملیات رسمی آن در ۲ ژوئیه ۱۹۴۱، درست پیش از آغاز جنگ بزرگ میهنی (جنگ جهانی دوم)، آغاز شد و ابتدا به عنوان پایگاه نظامی برای گروه ویژه هوایی مسکو (MAGON) مورد استفاده قرار گرفت.

• دوران جنگ: خلبانان ونوکوو بیش از ۶۰,۰۰۰ پرواز جنگی انجام دادند، ۳۰۰,۰۰۰ سرباز را به جبهه‌ها منتقل کردند و بیش از ۳۶۵,۰۰۰ تن بار به شهرهایی مانند لنینگراد محاصره‌شده، استالینگراد و سواستوپل رساندند. در مه ۱۹۴۵، خلبانان ونوکوو با هواپیماهای Li-2، اطلاعیه تسلیم آلمان نازی را به مسکو آوردند.
• پس از جنگ: در سپتامبر ۱۹۴۵، فرودگاه به فرودگاه اصلی مدنی مسکو تبدیل شد و از فرودگاه مرکزی مسکو (M.V. Frunze) جابه‌جا شد. در سال ۱۹۵۶، اولین پرواز مسافری جت Tu-104 توپولوف از ونوکوو به سمت ایرکوتسک انجام شد. هواپیماهای IL-18 و Tu-114 نیز برای اولین بار در سال‌های ۱۹۵۶ و ۱۹۶۱ از این فرودگاه پرواز کردند.
• توسعه مدرن: در سال ۱۹۸۰، برای المپیک تابستانی مسکو گسترش یافت. در ۱۹۹۳ به شرکت سهامی تبدیل شد و از سال ۲۰۰۳، با انتقال کنترل به دولت مسکو، برنامه بازسازی عمده آغاز گردید. ترمینال B در آوریل ۲۰۰۴ افتتاح شد و ترمینال A در دسامبر ۲۰۱۰. ترمینال B از تابستان ۲۰۱۶ بسته شد و تمام پروازها به ترمینال A منتقل گردید. در سال ۲۰۱۹، رکورد ۲۴.۰۱ میلیون مسافر را ثبت کرد (افزایش ۱۲ درصدی نسبت به سال قبل). برنامه توسعه تا ۲۰۱۵ برای تبدیل به هاب رقابتی بین‌المللی اجرا شد، اما با چالش‌های بعدی مواجه گردید.

پس از حمله روسیه به اوکراین در ۲۰۲۲، ترافیک فرودگاه به دلیل تحریم‌ها کاهش یافت و از رتبه ۱۱ام شلوغ‌ترین فرودگاه‌های اروپا در ۲۰۲۱ به رتبه ۳۰ام در ۲۰۲۲ سقوط کرد، اما همچنان یکی از چهار فرودگاه اصلی مسکو (همراه با دوموددovo، شرمتیوو و ژوکوفسکی) است. در ۲۰۲۴، ونوکوو سومین فرودگاه شلوغ روسیه و ۳۸مین در اروپا شد.

آمار و ارقام به‌روز

ونوکوو ظرفیت سالانه ۳۵ میلیون مسافر و بیش از ۱۷۰,۰۰۰ پرواز دارد. آمار دقیق:

در ۲۰۲۴، کل ترافیک هوایی روسیه به ۱۱۱.۳ میلیون مسافر رسید (رشد ۵%)، با تمرکز ۶۷% در هاب مسکو. بار: جزئیات دقیق مشخص نیست، اما نقش کلیدی در لجستیک داخلی دارد. تأثیر تحریم‌ها: کاهش ۵۰% پروازهای اروپایی، اما رشد به آسیا و خاورمیانه (مانند دبی و استانبول).

موقعیت جغرافیایی و دسترسی

ونوکوو در ناحیه ونوکوو، ۲۸ کیلومتری جنوب غربی مرکز مسکو واقع شده و با ارتفاع ۲۰۴ متری از سطح دریا، بالاترین فرودگاه مسکو است. این موقعیت آن را به گزینه‌ای ایده‌آل در شرایط مه‌آلود تبدیل می‌کند و اغلب به عنوان فرودگاه جایگزین عمل می‌کند.

• دسترسی عمومی:
  • مترو: ایستگاه “Aeroport Vnukovo” در خط کالینینسکو-سولنتسوسکایا از ۶ سپتامبر ۲۰۲۳ فعال است (سفر ۳۰-۴۰ دقیقه).
  • قطار: قطار Aeroexpress تا ۳۱ ژوئیه ۲۰۲۴ به ایستگاه کی‌یفسکی (۳۵ دقیقه) متصل بود؛ اکنون توسط شرکت مرکزی حومه‌ای مسافری اداره می‌شود (هزینه ~۵۰۰ روبل).
  • اتوبوس: خطوط ۶۱۱ و 611k به مترو مسکو، و مینی‌بوس ۴۵ (۳۰-۴۵ دقیقه).
  • تاکسی: Uber، Gett، Yandex.Taxi با نرخ ثابت ~۱۵۰۰-۲۰۰۰ روبل به مرکز (۳۰-۴۵ دقیقه).
  • سایر: دسترسی از بزرگراه‌های M3 و M4، و خدمات هلیکوپتری. پارکینگ: از ۱ ژوئیه ۲۰۲۵، ۱۵ دقیقه رایگان.

فرودگاه تنها فرودگاهی است که کاملاً در محدوده شهر مسکو قرار دارد و سیستم حمل‌ونقل چندمنظوره‌ای دارد.

ترمینال‌ها و امکانات

ونوکوو دو ترمینال مسافری دارد، اما ترمینال B از اکتبر ۲۰۱۷ غیرفعال است. ظرفیت کلی ۱۰,۱۰۰ مسافر در ساعت و ۴,۰۰۰ کارمند.

• امکانات ویژه: سالن VIP دولتی برای مقامات (مانند نخست‌وزیر ارمنستان در سپتامبر ۲۰۲۵). ترمینال هوانوردی عمومی برای چارترها. خدمات معلولان: رمپ، آسانسور، ویلچر (+۷ ۴۹۵ ۴۳۶ ۶۱۸۹). صرافی، ATM، از دست رفته چمدان (+۷ ۴۹۵ ۴۳۶ ۲۹۳۲).
• پایداری: ابتکارات زیست‌محیطی شامل کاهش کربن و بازیافت (جزئیات محدود، اما بخشی از برنامه‌های NAIS ۲۰۲۵).

خطوط هوایی و مقاصد پروازی

هاب اصلی UTair و Pobeda؛ ۲۸ شرکت فعال. شبکه: روسیه، همسایگان، اروپا (محدود)، آسیا، آفریقا.

• شرکت‌های اصلی: Aeroflot، Pobeda (۴۷۵ پرواز هفتگی)، UTair، Azur Air، Belavia، flydubai، Pegasus، Red Wings، Rossiya، SCAT، Turkish، Uzbekistan، Yakutia. جدید: افزایش پروازهای S7 از فوریه ۲۰۲۵ به آپاتیتی.
• مقاصد محبوب (۲۰۲۴-۲۰۲۵):
  • داخلی: سنت پترزبورگ (۱۵۹ پرواز هفتگی، ۱۴%)، سوچی، نووسیبیرسک، سورگوت، گروزنی. طولانی: نریونگری (۶:۵۰ ساعت).
  • بین‌المللی: استانبول، دبی، ریاض، آنتالیا، آلماتی، ایروان، تفلیس، باکو. فصلی: هورغادا، پوکت. پروازهای جدید: از ۲۷ ژوئن ۲۰۲۵ به مقاصد آسیایی.

حمل و نقل بار

ترمینال بار مجهز برای لجستیک؛ برنامه گسترش ۲۰۲۵. حجم: بخشی از ۵ میلیون تن بار سالانه روسیه، تمرکز داخلی و آسیا.

مقایسه با سایر فرودگاه‌های مسکو

ونوکوو در مقایسه با رقبا:

ونوکوو برای مسافران داخلی و کسب‌وکار ایده‌آل است؛ شرمتیوو برای بین‌المللی؛ دوموددovo برای بودجه‌ای.

تجربیات مسافران و رتبه‌بندی

بر اساس نظرات TripAdvisor و Skytrax (تا ۲۰۲۵)، امتیاز متوسط ۳.۵/۵. نقاط قوت: دسترسی آسان، تمیزی ترمینال A. نقاط ضعف: صف‌های طولانی امنیتی در پیک، کمبود صندلی در انتظار. رتبه Skytrax: ۴ ستاره (۲۰۲۴)، بدون ورود به top ۱۰۰ جهانی (تمرکز بر هاب‌های کوچک). مسافران: “کم‌تر شلوغ از SVO، اما پروازهای محدود” (TripAdvisor ۲۰۲۴). در X، کاربران از حملات پهپادی ۲۰۲۴-۲۰۲۵ (مانند تأخیر ۱۲ پرواز در سپتامبر ۲۰۲۴) شکایت دارند، اما ایمنی را تأیید می‌کنند.

حوادث و رویدادها

سابقه حوادث، اما بهبود ایمنی:

• ۱۹۴۳: سقوط Li-2 (نقص سوخت).
• ۱۹۵۷: سقوط Il-14 در مه (وزیر خارجه رومانی کشته شد).
• ۱۹۷۱: انفجار Aeroflot ۷۷۳ (۲۵ کشته).
• ۲۰۱۲: TU-204 خارج از باند (۵ کشته).
• ۲۰۱۴: برخورد Falcon 50 با برف‌روب (۴ کشته، مدیرعامل Total).
• ۲۰۲۱: قتل کارمند.
• اخیر: حملات پهپادی (سپتامبر ۲۰۲۴: ۳ پرواز تأخیر، ۱ لغو؛ سپتامبر ۲۰۲۵: پروازهای کم‌ارتفاع به دلیل اختلال).

توسعه‌های اخیر و اخبار

• مترو: افتتاح ۲۰۲۳.
• قطار: پایان Aeroexpress ۲۰۲۴.
• جایزه: NAIS ۲۰۲۵ برای نوآوری (فوریه ۲۰۲۵).
• تحریم‌ها: ممنوعیت پروازهای EU (فوریه ۲۰۲۵)، کاهش ناوگان (تنها ۷ هواپیمای جدید UAC از ۲۰۲۲).
• آینده: گسترش بار، فناوری ترانزیت (داخلی به بین‌المللی بدون خروج)، سرمایه‌گذاری در دوموددovo (سپتامبر ۲۰۲۵).
• رویدادها: بازدید مقامات (مانند Pashinyan، سپتامبر ۲۰۲۵)؛ پروازهای ویژه (مانند Il-96 به آلاسکا، آگوست ۲۰۲۵).

نکات جالب و فرهنگی

• ونوکوو هاب پروازهای خصوصی بزرگ اروپا است.
• نقش در تاریخ: اولین پرواز Tu-144 (ابرصوت) از اینجا.
• فرهنگی: در فیلم‌های روسی مانند “The Crew” ظاهر شده؛ ایستگاه مترو Pykhtino با طراحی توربین جت (۲۰۲۵).
• نکته: در مه، اغلب جایگزین SVO/DME.

ونوکوو با وجود چالش‌ها، گزینه‌ای راحت و نزدیک برای ۱۶ میلیون مسافر سالانه است. برای پروازهای زنده: vnukovo.ru.