جمهوری چک (که از سال ۲۰۱۶ به طور رسمی به عنوان چک یا Czechia شناخته می‌شود) یکی از امن‌ترین کشورهای جهان است. بر اساس شاخص صلح جهانی (Global Peace Index) در سال ۲۰۲۵، این کشور در رتبه ۱۲ جهان و در اروپا در رتبه ۱۱ قرار دارد. این رتبه‌بندی بر اساس عواملی مانند نرخ جرم، ثبات سیاسی، و امنیت فردی محاسبه می‌شود. چک با جمعیت حدود ۱۰.۵ میلیون نفر، کشوری با ثبات سیاسی، اقتصاد قوی و سیستم‌های امنیتی پیشرفته است. با این حال، مانند هر کشور دیگری، چالش‌هایی مانند جرایم کوچک، تهدیدهای سایبری، مسائل ژئوپلیتیکی و خطرات طبیعی وجود دارد. در این مطلب جامع و به‌روز، به جنبه‌های مختلف امنیت در چک می‌پردازیم، از جمله امنیت عمومی، ملی، سایبری، ایمنی برای گردشگران و ساکنان، و همچنین نکات خاص برای ایرانیان. اطلاعات بر اساس داده‌های رسمی تا اکتبر ۲۰۲۵ گردآوری شده است. با یوروگردی همراه باشید.
امنیت عمومی و جرایم
چک کشوری با نرخ جرم پایین، به‌ویژه در جرایم خشونت‌آمیز، است. بر اساس گزارش پلیس چک، در سال ۲۰۲۴، تعداد جرایم ثبت‌شده به ۱۷۳,۳۲۲ مورد رسید که ۴.۵٪ کاهش نسبت به سال ۲۰۲۳ نشان می‌دهد. نرخ قتل عمد حدود ۰.۷۳ در هر ۱۰۰,۰۰۰ نفر است – یکی از پایین‌ترین نرخ‌ها در اروپا. جرایم عمدتاً شامل دزدی‌های کوچک (مانند جیب‌بری) در مناطق شلوغ مانند پراگ است، اما جرایم خشونت‌آمیز نادر هستند.
نرخ جرایم کلیدی (۲۰۲۰-۲۰۲۴)
| سال | قتل و تلاش برای قتل | دزدی و جیب‌بری | جرایم سایبری | جرایم خشونت‌آمیز |
|---|---|---|---|---|
| ۲۰۲۰ | ۱۶۰ | ~۴۵,۰۰۰ | ۱۲,۵۰۰ | ~۱۱,۵۰۰ |
| ۲۰۲۱ | ۱۵۵ | ~۴۲,۰۰۰ | ۱۴,۸۰۰ | ~۱۱,۰۰۰ |
| ۲۰۲۲ | ۱۵۳ | ~۴۱,۵۰۰ | ۱۶,۲۰۰ | ~۱۰,۵۰۰ |
| ۲۰۲۳ | ۱۵۹ | ~۴۲,۵۰۰ | ۱۷,۸۰۰ | ~۱۰,۰۰۰ |
| ۲۰۲۴ | ۱۵۱ | ~۴۰,۰۰۰ | ۱۸,۵۵۴ | ~۱۰,۰۰۰ |
منبع: پلیس چک و Numbeo Safety Index (رتبه ایمنی چک: ۷۳.۴ از ۱۰۰).
در پراگ، نرخ جرم در سال ۲۰۲۴ به میزان ۶.۴٪ کاهش یافت و به پایین‌ترین سطح از سال ۲۰۱۹ رسید. مناطق روستایی و شهرهای کوچک مانند برنو و اوستراوا حتی امن‌تر هستند. با این حال، گردشگران باید مراقب کلاهبرداری‌های رایج مانند پلیس‌های جعلی (که درخواست دیدن پاسپورت و پول می‌کنند) یا صرافی‌های غیرمعتبر باشند – پلیس واقعی هرگز پول نقد درخواست نمی‌کند.
مقایسه جرایم در شهرهای مختلف چک (۲۰۲۴)
| شهر | نرخ جرم (در هر ۱۰۰,۰۰۰ نفر) | نرخ جیب‌بری | نرخ جرایم خشونت‌آمیز |
|---|---|---|---|
| پراگ | ~۴۵۰ | ~۳۸۰ | ~۱۰۰ |
| برنو | ~۳۲۰ | ~۲۵۰ | ~۸۰ |
| اوستراوا | ~۳۰۰ | ~۲۲۰ | ~۷۵ |
| پلزن | ~۲۸۰ | ~۲۰۰ | ~۷۰ |
منبع: داده‌های پلیس چک.
عوامل فرهنگی و اجتماعی
مردم چک عموماً محترم و محافظه‌کار هستند، اما در مناطق توریستی ممکن است با خارجی‌ها با احتیاط برخورد کنند. این رفتار به‌ویژه در مورد غیراروپایی‌ها صدق می‌کند. با وجود پذیرش بالای گردشگران، برخی گروه‌های اقلیت (مانند رومی‌ها یا مهاجران خاورمیانه‌ای) ممکن است با تبعیض اجتماعی مواجه شوند. این تبعیض معمولاً به شکل نگاه‌های کنجکاوانه یا اظهارنظرهای غیرمستقیم است و به خشونت منجر نمی‌شود.
امنیت ملی و دفاعی
استراتژی امنیت ملی چک (۲۰۲۳) روسیه را به عنوان “تهدید اصلی” برای امنیت کشور و متحدانش توصیف می‌کند. جنگ اوکراین تأثیر مستقیمی بر چک نداشته، اما ورود حدود ۵۰۰,۰۰۰ پناهنده اوکراینی (تا اکتبر ۲۰۲۵) و افزایش تنش‌های ژئوپلیتیکی قابل‌توجه بوده است. چک به‌عنوان عضو ناتو و اتحادیه اروپا، بر تقویت دفاع جمعی تمرکز دارد.
تهدیدهای کلیدی ملی
- روسیه: حملات سایبری، جاسوسی و نفوذ سیاسی. در سپتامبر ۲۰۲۵، چک یک دیپلمات بلاروسی را به اتهام جاسوسی اخراج کرد. همچنین، انفجارهای Vrbetice در ۲۰۱۴ به عوامل روس نسبت داده شد.
- چین: نگرانی از نفوذ اقتصادی و سایبری، مانند حملات گروه APT31 به وزارت خارجه چک در ۲۰۲۳.
- تروریسم: تهدیدات تروریستی نادر هستند. چک در ائتلاف جهانی علیه داعش شرکت دارد و هیچ حمله عمده‌ای در دهه اخیر ثبت نشده.
- افراط‌گرایی راست افراطی: تظاهرات ضدرومی‌ها، ضداسلامی و یهودستیزانه به‌صورت محدود رخ می‌دهد، اما خشونت سازمان‌یافته گزارش نشده است.
چک در حال مدرن‌سازی ارتش خود است، از جمله خرید ۲۴ جنگنده F-35 لایتنینگ II (تحویل از ۲۰۳۱) و ۷۷ تانک Leopard 2A8. این کشور همچنین میزبان اجلاس‌های دفاعی مانند Prague Defence Summit ۲۰۲۵ بود. سیستم دفاع ملی شامل برنامه‌های بسیج مدنی برای مواقع بحران است که در سال ۲۰۲۴ آزمایش شد.
امنیت سایبری
چک زیرساخت سایبری قوی دارد و آژانس ملی سایبر و اطلاعات (NÚKIB) مسئولیت اصلی را بر عهده دارد. استراتژی سایبری ملی (۲۰۲۱-۲۰۲۵) بر پیشگیری، همکاری بین‌المللی و آموزش تمرکز دارد. با این حال، جرایم سایبری در سال ۲۰۲۴ با ۲۰٪ افزایش به ۱۸,۵۵۴ مورد رسید، عمدتاً در قالب فیشینگ، حملات DDoS و باج‌افزار.
آمار سایبری (۲۰۲۲-۲۰۲۴)
- حملات ثبت‌شده: ۱۸,۵۵۴ مورد در ۲۰۲۴ (در مقایسه با ۱۷,۸۰۰ در ۲۰۲۳).
- اهداف اصلی: شرکت‌های دفاعی، دانشگاه‌ها، بانک‌ها و زیرساخت‌های حیاتی.
- مثال: حمله باج‌افزاری به دانشگاه دفاع چک در ۲۰۲۳ که منجر به افشای داده‌های حساس شد.
چک در تمرین‌های سایبری ناتو (مانند Locked Shields) شرکت می‌کند و GovCERT.CZ برای پاسخ سریع به حوادث عمل می‌کند. بودجه سایبری در سال ۲۰۲۵ به ۲.۵ میلیارد کرون چک (حدود ۱۰۰ میلیون دلار) افزایش یافت، اما کمبود متخصصان سایبری همچنان چالش اصلی است.
توصیه‌های سایبری برای افراد
- از VPN در Wi-Fi عمومی (مانند کافه‌ها و هتل‌ها) استفاده کنید.
- از کلیک روی لینک‌های مشکوک در ایمیل‌ها یا پیام‌ها خودداری کنید.
- نرم‌افزارهای دستگاه خود را به‌روز نگه دارید و آنتی‌ویروس معتبر نصب کنید.
- هنگام استفاده از ATM، مطمئن شوید دستگاه دستکاری نشده است.
امنیت برای گردشگران و ساکنان
چک مقصدی ایمن برای گردشگران است (رتبه ۱۱ در Safety Index اروپا). بیش از ۹ میلیون گردشگر سالانه بدون مشکلات عمده از این کشور بازدید می‌کنند. مقایسه با همسایگان نشان می‌دهد چک از لهستان (رتبه ۲۹) امن‌تر است، اما نسبت به اتریش (رتبه ۵) نرخ جرم کمی بالاتر دارد.
حمل‌ونقل و جاده‌ها
- حمل‌ونقل عمومی: مترو، تراموا و قطارهای چک بسیار ایمن و کارآمد هستند. با این حال، در ساعات شلوغ در پراگ، مراقب جیب‌برها باشید.
- رانندگی: جاده‌ها کیفیت خوبی دارند، اما رانندگان ممکن است تهاجمی باشند. نرخ تصادفات جاده‌ای در سال ۲۰۲۴ حدود ۴۸۰ مورد مرگ‌ومیر (۴.۵ در هر ۱۰۰,۰۰۰ نفر) بود. کمربند ایمنی الزامی است و رانندگی تحت تأثیر الکل جرایم سنگینی دارد.
- فرودگاه‌ها: امنیت در فرودگاه پراگ (Vaclav Havel) بالا است. در اکتبر ۲۰۲۵، به دلیل هشدارهای پهپادی، تدابیر امنیتی افزایش یافت، اما هیچ حادثه‌ای گزارش نشد.
سلامت و بهداشت
- سیستم بهداشت عمومی و خصوصی پیشرفته است. بیمارستان‌های پراگ مانند Motol و Na Homolce خدمات باکیفیت ارائه می‌دهند.
- آب لوله‌کشی در سراسر چک ایمن است.
- واکسیناسیون‌های پیشنهادی: MMR و هپاتیت A برای مسافران.
ایمنی طبیعی و زیست‌محیطی
چک از بلایای طبیعی بزرگ مانند زلزله یا طوفان‌های شدید در امان است، اما سیل‌های فصلی (به‌ویژه در ماه‌های می و ژوئن) در مناطق نزدیک رودخانه ولتاوا رخ می‌دهد. در سال ۲۰۲۴، سیل‌های خفیف در بوهمیای جنوبی گزارش شد، اما خسارات محدود بود. کیفیت هوا در پراگ به دلیل ترافیک و صنعت گاهی کاهش می‌یابد (شاخص AQI در زمستان تا ۸۰ می‌رسد). گردشگران با مشکلات تنفسی باید در زمستان ماسک استفاده کنند.
ایمنی برای گروه‌های خاص
- زنان تنها: چک برای زنان امن است، اما در شب از مناطق خلوت (مانند برخی محله‌های Žižkov در پراگ) دوری کنید.
- LGBTQ+: روابط همجنس‌گرا قانونی است، اما ازدواج همجنس‌گرایان هنوز قانونی نیست. در پراگ، پذیرش بالاست، اما در شهرهای کوچک‌تر ممکن است با نگاه‌های کنجکاوانه مواجه شوید.
- کودکان و سالمندان: نرخ جرایم علیه کودکان و سالمندان بسیار پایین است. با این حال، مراقب داروهای غیرقانونی (مانند کانابیس جعلی) باشید که ممکن است در بازارهای غیررسمی فروخته شوند.
نکات ایمنی برای ایرانیان
ایرانیان به‌عنوان گردشگر یا مهاجر باید به نکات زیر توجه کنند:
- سفارت ایران در پراگ: آدرس: Na Džbánu 1, 160 00 Praha 6. تلفن: +۴۲۰ ۲۳۳ ۳۱۷ ۴۸۲. در مواقع اضطراری (مانند گم شدن پاسپورت) با سفارت تماس بگیرید.
- ویزای شنگن: ایرانیان برای ورود به چک نیاز به ویزای شنگن دارند. مدارک خود را در گاوصندوق هتل نگه دارید و کپی آن‌ها را همراه داشته باشید.
- صرافی‌ها: از صرافی‌های معتبر در مرکز پراگ (مانند Exchange.cz) استفاده کنید. از صرافی‌های خیابانی یا فرودگاه که نرخ‌های غیرمنصفانه دارند، اجتناب کنید.
- تعاملات فرهنگی: مردم چک ممکن است با خارجی‌های غیراروپایی با کنجکاوی برخورد کنند. یادگیری چند عبارت ساده چک (مثل “Dobrý den” برای سلام) می‌تواند تعاملات را دوستانه‌تر کند.
تجربه واقعی: یکی از گردشگران ایرانی در پلتفرم X در سال ۲۰۲۴ نوشت: «پراگ فوق‌العاده امن بود. فقط یک‌بار نزدیک میدان واتسلاو کسی سعی کرد به من بلیط تقلبی بفروشد، ولی با بی‌توجهی مشکل حل شد.»
نکات کلی ایمنی
- کپی پاسپورت و ویزا را همراه داشته باشید و اصل آن‌ها را در هتل بگذارید.
- از ATMهای داخل بانک‌ها یا مراکز خرید استفاده کنید.
- در تظاهرات (که نادر هستند) شرکت نکنید، زیرا ممکن است تنش ایجاد شود.
- شماره‌های اورژانسی: پلیس ۱۵۸، آمبولانس ۱۵۵، آتش‌نشانی ۱۵۰، عمومی ۱۱۲.
پرسش‌های متداول (FAQ)
- آیا پراگ در شب امن است؟ بله، مناطق مرکزی مانند میدان شهر قدیمی و پل چارلز بسیار امن هستند، اما از کوچه‌های خلوت دوری کنید.
- چگونه با کلاهبرداری برخورد کنم؟ به افراد ناشناس پول نقد نشان ندهید و از پلیس بخواهید کارت شناسایی نشان دهد.
- آیا چک برای خانواده‌ها امن است؟ بله، پارک‌ها و جاذبه‌های خانوادگی مانند باغ‌وحش پراگ کاملاً ایمن هستند.
- چگونه از Wi-Fi عمومی ایمن استفاده کنم؟ از VPN استفاده کنید و از وارد کردن اطلاعات حساس در شبکه‌های عمومی خودداری کنید.
نتیجه‌گیری
جمهوری چک با نرخ جرم پایین، ثبات سیاسی و عضویت در ناتو و اتحادیه اروپا، یکی از امن‌ترین کشورهای اروپا است. چالش‌های اصلی مانند تهدیدات سایبری و تنش‌های ژئوپلیتیکی با سرمایه‌گذاری‌های مداوم مدیریت می‌شوند. برای گردشگران، چک مقصدی ایده‌آل است – فقط با رعایت احتیاط‌های استاندارد، سفری بی‌خطر خواهید داشت. ایرانیان باید به مسائل کنسولی و صرافی‌ها توجه ویژه داشته باشند. برای اطلاعات به‌روز، سایت‌های دولتی مانند وزارت خارجه چک (www.mzv.cz) یا NÚKIB (www.nukib.cz) را بررسی کنید. بیمه مسافرتی جامع تهیه کنید و از سفر به این کشور زیبا لذت ببرید!
