کاخ زمستانی روسیه: جواهر سن پترزبورگ، عظمت تاریخ و فرهنگ روسیه

کاخ زمستانی (به روسی: Зимний дворец، تلفظ: Zimovniy Dvorets)، یکی از نمادین‌ترین بناهای تاریخ جهان، در ساحل رودخانه نوا (Neva) در شهر سن پترزبورگ قرار دارد. این کاخ نه تنها اقامتگاه رسمی تزارهای روسیه از سال ۱۷۳۲ تا ۱۹۱۷ بود، بلکه امروزه هسته اصلی موزه دولتی هرمیتاژ (Государственный Эрмитаж) است – یکی از سه موزه بزرگ جهان با بیش از ۳٫۲ میلیون اثر هنری از ۶۰ هزار سال پیش تا امروز. کاخ زمستانی، با مساحت ۶۰٬۰۰۰ متر مربع، ۱٬۰۵۷ اتاق، ۱٬۹۴۵ پنجره، ۱٬۷۸۶ در و ۱۱۷ پله، شاهکاری از معماری باروک روس است که تاریخ پر فراز و نشیبی را پشت سر گذاشته: از تجمل امپراتوری تا انقلاب، جنگ و بازسازی. با یوروگردی همراه باشید.

۱. تاریخچه کامل کاخ زمستانی

۱.۱. پیش از کاخ اصلی: دوران پتر کبیر

• ۱۷۰۸: پتر اول (پتر کبیر) سن پترزبورگ را به عنوان پایتخت جدید تأسیس کرد.
• ۱۷۱۱: اولین “خانه زمستانی”، یک کلبه چوبی دوطبقه در نزدیکی رود نوا ساخته شد.
• ۱۷۱۶–۱۷۲۵: پتر دستور ساخت کاخ زمستانی دوم را داد (معمار: دومنیکو ترزینی). این کاخ کوچک‌تر از کاخ فعلی بود و در سال ۱۷۳۱ تخریب شد.

۱.۲. ساخت کاخ فعلی (۱۷۳۲–۱۷۶۲)

• هزینه ساخت: معادل ۲٫۵ میلیون روبل طلا (حدود ۲۵۰ میلیارد دلار امروز).
• راستrelli کاخ را در سبک باروک الیزابتی طراحی کرد: رنگ سبز-سفید، ستون‌های سفید، مجسمه‌های طلایی و سقف‌های منحنی.

۱.۳. دوران کاترین کبیر (۱۷۶۲–۱۷۹۶)

• ۱۷۶۴: تأسیس هرمیتاژ کوچک (Petit Hermitage) به عنوان گالری خصوصی.
• خرید مجموعه‌های عظیم هنری:
  • ۲۲۵ نقاشی از مجموعه یوهان ارنست گوتکوفسکی (شامل آثار روبنس و ون دایک).
  • مجموعه سر رابرت والپول (نخست‌وزیر بریتانیا) با ۲۰۰ اثر از رافائل، رمبراندت و تیسین.
• ۱۷۸۳–۱۷۸۷: ساخت هرمیتاژ بزرگ و تئاتر هرمیتاژ توسط جاکومو کوارنگی.

۱.۴. قرن نوزدهم: بازسازی و آتش‌سوزی

• ۱۷ دسامبر ۱۸۳۷: آتش‌سوزی عظیم به مدت ۳۰ ساعت کاخ را نابود کرد. تنها دیوارهای خارجی باقی ماند.
• ۱۸۳۸–۱۸۳۹: بازسازی توسط واسیل استاسوف و الکساندر بریولوف با حفظ نمای اصلی.
• ۱۸۶۹: نصب برق (اولین کاخ در روسیه با برق).
• ۱۸۹۵: اولین نمایشگاه عمومی هرمیتاژ.

۱.۵. انقلاب ۱۹۱۷ و دوران شوروی

• ۲۵ اکتبر ۱۹۱۷ (۷ نوامبر): حمله به کاخ زمستانی توسط بلشویک‌ها. حدود ۵۰۰۰ نفر درگیر بودند. این رویداد در فیلم “اکتبر” سرگئی آیزنشتاین (۱۹۲۸) به شکل دراماتیک بازسازی شد (در واقعیت، مقاومت کمی وجود داشت).
• ۱۹۱۸: کاخ به موزه دولتی تبدیل شد.
• ۱۹۲۲: افتتاح رسمی موزه هرمیتاژ.
• جنگ جهانی دوم (محاصره لنینگراد، ۱۹۴۱–۱۹۴۴):
  • ۸۷۲ روز محاصره.
  • ۱٬۵۰۰ بمب و ۱۵۰٬۰۰۰ گلوله به شهر اصابت کرد.
  • آثار هنری به سوردلوفسک (یکاترینبورگ) منتقل شدند.
  • کاخ به عنوان بیمارستان نظامی استفاده شد.
• ۱۹۴۵–۱۹۵۸: بازسازی کامل.

۱.۶. دوران مدرن

• ۱۹۹۱: پس از فروپاشی شوروی، کاخ به موزه فدرال تبدیل شد.
• ۲۰۰۱: افتتاح هرمیتاژ آمستردام (شعبه هلند).
• ۲۰۱۴: بازسازی سالن تخت با هزینه ۱٫۲ میلیارد روبل.
• ۲۰۲۳: دیجیتال‌سازی ۱ میلیون اثر و دسترسی آنلاین.

۲. معماری و طراحی دقیق

۲.۱. نمای خارجی

۲.۲. پلان داخلی (طبقات اصلی)

۲.۳. سالن‌های مشهور

۲.۴. میدان کاخ (Palace Square)

• مساحت: ۸ هکتار
• طراحی: کارلو روسی (۱۸۱۹–۱۸۲۹)
• مرکز: ستون الکساندر (۴۷٫۵ متر، ساخته‌شده از یک تکه گرانیت، ۶۰۰ تن)
• رویدادها: رژه‌های نظامی، کنسرت‌های سال نو، تظاهرات

۳. موزه هرمیتاژ: گنجینه جهانی

۳.۱. آمار کلیدی

۳.۲. مجموعه‌های برجسته

۳.۳. آثار مشهور

۴. رویدادهای تاریخی کلیدی در کاخ

۵. نکات گردشگری و بازدید

۵.۱. بلیت و دسترسی

• وب‌سایت رسمی: hermitagemuseum.org
• اپلیکیشن هرمیتاژ: تور مجازی ۳۶۰ درجه

۵.۲. بهترین زمان بازدید

۵.۳. تورهای ویژه

• تور شبانه (پنجشنبه‌ها): ۳۰۰۰ روبل
• تور پشت صحنه (انبارها): ۵۰۰۰ روبل
• تور با قایق (از رود نوا): ۱۵۰۰ روبل

۵.۴. رستوران‌ها و امکانات

• کافه هرمیتاژ: در سالن پاوون
• رستوران روسی: در طبقه همکف
• فروشگاه سوغاتی: نسخه‌های مینیاتوری ساعت طاووس، تخم‌مرغ فابرژه

۶. حقایق جالب و کمترشناخته‌شده

1. کاخ ۴۶۰ اتاق دارد که هیچ‌کس در آن زندگی نمی‌کند (از ۱۹۱۷).
2. ساعت طاووس هر چهارشنبه کوک می‌شود و هنوز کار می‌کند.
3. گربه‌های هرمیتاژ: ۷۰ گربه رسمی برای حفاظت از آثار در برابر موش‌ها (از زمان کاترین کبیر).
4. بزرگ‌ترین نقاشی جهان: “ظهور مسیح” اثر ورونزه (۶۸ متر مربع).
5. کاخ در فیلم‌ها: در “آناستازیا” (۱۹۹۷)، “جیمز باند: از روسیه با عشق”، “دکتر ژیواگو”.
6. بزرگ‌ترین الماس جهان (Orlov Diamond) در تاج کاترین کبیر بود.

۷. کاخ زمستانی در فرهنگ عامه

• ادبیات: در رمان “جنگ و صلح” تولستوی، بال ماسکه در کاخ توصیف شده.
• سینما: صحنه حمله به کاخ در “اکتبر” آیزنشتاین (۱۹۲۸).
• موسیقی: کنسرت‌های کلاسیک در سالن تخت (ارکستر مارینسکی).
• بازی‌های ویدیویی: در Assassin’s Creed Chronicles: Russia.

نتیجه‌گیری نهایی

کاخ زمستانی فراتر از یک موزه یا کاخ است؛ روایتی زنده از ۳۰۰ سال تاریخ روسیه است. از تجمل تزارها تا فداکاری مردم در جنگ، از انقلاب تا احیای فرهنگی، این بنا شاهد همه چیز بوده. هر گوشه آن داستانی دارد: از پله‌هایی که تزارها بالا می‌رفتند تا سالن‌هایی که میلیون‌ها نفر در آن انقلاب کردند.

اگر قصد سفر دارید، حداقل ۵ ساعت برای بازدید اختصاص دهید و از تور صوتی استفاده کنید. برای تجربه کامل، شب‌های سفید سن پترزبورگ (ژوئن–ژوئیه) را انتخاب کنید تا کاخ را زیر نور خورشید نیمه‌شب ببینید.

کاخ زمستانی نه فقط یک ساختمان است؛ روح روسیه است.

منابع پیشنهادی برای مطالعه بیشتر:

• کتاب: “The Hermitage: The Biography of a Great Museum” – Geraldine Norman
• مستند: “The Hermitage: A Journey Through Time” (BBC)
• وب‌سایت: hermitagemuseum.org