شهر برن (Bern)، پایتخت سوئیس، شهری است که با تاریخ غنی، معماری قرون وسطایی، طبیعت خیره‌کننده و کیفیت بالای زندگی، نه تنها به عنوان مرکز سیاسی سوئیس، بلکه به عنوان یکی از جذاب‌ترین مقاصد گردشگری اروپا شناخته می‌شود. این شهر که در قلب سوئیس واقع شده، ترکیبی بی‌نظیر از سنت و مدرنیته را به نمایش می‌گذارد. در این مطلب، به صورت جامع و با جزئیات بیشتر به جنبه‌های مختلف برن، از تاریخ و فرهنگ گرفته تا اقتصاد، آموزش، و نکات کمتر شناخته‌شده، می‌پردازیم. با یوروگردی همراه باشید.
تاریخچه برن
برن در سال ۱۱۹۱ توسط دوک برتهولد پنجم از خاندان زهرینگن تأسیس شد. داستان نام‌گذاری شهر به خرس (Bär در آلمانی) برمی‌گردد؛ طبق افسانه، برتهولد تصمیم گرفت نام شهر را بر اساس اولین حیوانی که در شکار ببیند انتخاب کند، و آن حیوان خرس بود. این ارتباط تا امروز ادامه دارد و خرس به نماد رسمی شهر تبدیل شده است. پارک خرس‌ها (Bärengraben) و نشان خرس روی پرچم شهر، گواهی بر این تاریخچه هستند.
برن در قرون وسطی به دلیل موقعیت استراتژیک خود در کنار رودخانه آر (Aare) و دیوارهای دفاعی مستحکمش، به یک مرکز تجاری و نظامی مهم تبدیل شد. در سال ۱۳۵۳، برن به کنفدراسیون سوئیس پیوست و نقش مهمی در شکل‌گیری این کشور ایفا کرد. در سال ۱۸۴۸، پس از بحث‌های طولانی بین شهرهای زوریخ، لوزان و لوسرن، برن به دلیل موقعیت مرکزی و بی‌طرفی نسبی‌اش به عنوان پایتخت سوئیس انتخاب شد.
در طول جنگ‌های جهانی، برن به دلیل سیاست بی‌طرفی سوئیس، به مرکزی برای دیپلماسی و مذاکرات بین‌المللی تبدیل شد. بسیاری از سازمان‌های بین‌المللی، مانند اتحادیه جهانی پست (UPU)، هنوز هم در این شهر مستقر هستند.
جغرافیا و آب‌وهوا
برن در منطقه میتل‌لند سوئیس (Swiss Plateau) قرار دارد و در ارتفاع حدود ۵۴۰ متری از سطح دریا واقع شده است. رودخانه آر، که مانند یک حلقه دور بخش قدیمی شهر می‌پیچد، به برن زیبایی خاصی بخشیده و آن را به دو بخش تقسیم کرده است. اطراف شهر با تپه‌های سرسبز و کوه‌های آلپ احاطه شده که مناظری خیره‌کننده ایجاد می‌کنند.
آب‌وهوای برن قاره‌ای معتدل است:
- تابستان‌ها (ژوئن تا اوت): گرم و دلپذیر با دمای متوسط ۲۰ تا ۲۵ درجه سانتی‌گراد. این فصل بهترین زمان برای شنا در رودخانه آر و لذت بردن از فضای باز است.
- زمستان‌ها (دسامبر تا فوریه): سرد و گاهی برفی با دمای متوسط بین -۲ تا ۵ درجه سانتی‌گراد. پیست‌های اسکی در نزدیکی شهر، مانند آدل‌بودن، در این فصل محبوب‌اند.
- بهار و پاییز: معتدل و رنگارنگ، با بارش‌های گاه‌به‌گاه که به سرسبزی منطقه می‌افزایند.
موقعیت مرکزی برن آن را به یک گره ارتباطی مهم تبدیل کرده است. فاصله برن تا زوریخ حدود ۱۲۰ کیلومتر، تا ژنو ۱۶۰ کیلومتر و تا بازل ۱۰۰ کیلومتر است.
جاذبه‌های گردشگری
شهر قدیمی برن در سال ۱۹۸۳ به عنوان میراث جهانی یونسکو ثبت شد و به دلیل حفظ معماری قرون وسطایی‌اش، یکی از بهترین نمونه‌های شهرهای تاریخی اروپا محسوب می‌شود. در ادامه، جاذبه‌های کلیدی و برخی نکات کمتر شناخته‌شده را بررسی می‌کنیم:
شهر قدیمی (Altstadt)
شهر قدیمی با خیابان‌های سنگ‌فرش‌شده، طاق‌های سرپوشیده (Lauben) به طول ۶ کیلومتر، و فواره‌های تاریخی، قلب فرهنگی برن است. این منطقه پر از بوتیک‌های محلی، کتاب‌فروشی‌های قدیمی، و کافه‌های دنج است. خیابان‌های اصلی مانند کرام‌گاسه (Kramgasse) و گره‌گاسه (Gerechtigkeitsgasse) بهترین مکان برای گشت‌وگذار هستند.
برج ساعت (Zytglogge)
این برج که در سال ۱۲۱۸ به عنوان دروازه شهر ساخته شد، بعدها به ساعت نجومی معروفی تبدیل شد که در قرن ۱۶ نصب گردید. هر ساعت، نمایش عروسک‌های مکانیکی (مانند خروس، دلقک و خرس‌ها) توجه گردشگران را جلب می‌کند. تورهای داخلی برج، امکان مشاهده چرخ‌دنده‌های قدیمی و تاریخچه آن را فراهم می‌کنند. نکته جالب: این برج زمانی زندان زنان نیز بوده است!
کلیسای جامع برن (Berner Münster)
این کلیسای گوتیک که ساخت آن از ۱۴۲۱ آغاز شد و تا قرن ۱۹ ادامه یافت، با برج ۱۰۰ متری‌اش بلندترین کلیسای سوئیس است. پنجره‌های شیشه‌ای رنگی، به‌ویژه پنجره “رقص مرگ”، و حکاکی‌های ورودی اصلی که صحنه‌هایی از روز قیامت را نشان می‌دهند، از شاهکارهای هنری هستند. صعود به برج (۲۵۴ پله) چشم‌اندازی ۳۶۰ درجه از برن و آلپ ارائه می‌دهد.
پارک خرس‌ها (Bärengraben) و پارک رزها (Rosengarten)
پارک خرس‌ها در نزدیکی پل نی‌داگ (Nydeggbrücke) قرار دارد و خرس‌های زنده‌ای را در خود جای داده است. این پارک از قرن ۱۵ وجود داشته، اما در سال ۲۰۰۹ بازسازی شد تا محیطی طبیعی‌تر برای خرس‌ها فراهم کند. در نزدیکی آن، پارک رزها با بیش از ۲۰۰ نوع گل رز و چشم‌اندازی زیبا از شهر، مکان ایده‌آلی برای پیاده‌روی و عکاسی است.
کاخ فدرال سوئیس (Bundeshaus)
این بنای نئوکلاسیک که بین سال‌های ۱۸۵۲ تا ۱۹۰۲ ساخته شد، محل پارلمان و شورای فدرال سوئیس است. گنبد سبز رنگ و سالن‌های داخلی با نقاشی‌های دیواری تاریخی، از جذابیت‌های آن هستند. تورهای رایگان به زبان‌های آلمانی، فرانسه و انگلیسی برگزار می‌شود و بازدیدکنندگان می‌توانند با سیستم دموکراسی مستقیم سوئیس آشنا شوند.
رودخانه آر
رودخانه آر نه تنها منظره‌ای زیبا به شهر می‌بخشد، بلکه در تابستان به یک جاذبه تفریحی تبدیل می‌شود. ساکنان و گردشگران با کیسه‌های ضدآب، وسایل خود را بسته‌بندی کرده و در آب شنا می‌کنند یا روی جریان رودخانه شناور می‌شوند. پل‌های تاریخی مانند کیرشنفلد (Kirchenfeldbrücke) نیز به زیبایی این منطقه می‌افزایند.
موزه‌ها و گالری‌ها
برن مجموعه‌ای متنوع از موزه‌ها دارد که هر کدام جنبه‌ای از فرهنگ و تاریخ را پوشش می‌دهند:
- مرکز پل کله (Zentrum Paul Klee): با بیش از ۴۰۰۰ اثر از این هنرمند سوئیسی، طراحی مدرن ساختمان توسط رنزو پیانو نیز خود یک جاذبه است.
- موزه تاریخ برن: نمایشگاهی از آثار باستانی تا مدرن، شامل گنجینه‌های قرون وسطایی و اشیای مربوط به آلبرت انیشتین.
- موزه آلپ سوئیس: که به فرهنگ، تاریخ و طبیعت کوه‌های آلپ می‌پردازد.
- موزه ارتباطات: یکی از معدود موزه‌های جهان که به تاریخ ارتباطات و فناوری مرتبط با آن اختصاص دارد.
- خانه انیشتین: آپارتمان کوچکی که انیشتین بین ۱۹۰۳ تا ۱۹۰۵ در آن زندگی می‌کرد و نظریه نسبیت را توسعه داد.
فواره‌های تاریخی
برن بیش از ۱۰۰ فواره تاریخی دارد که ۱۱ تای آن‌ها از قرن ۱۶ باقی مانده‌اند. هر فواره داستانی منحصربه‌فرد دارد، مانند:
- فواره عدالت (Gerechtigkeitsbrunnen): با مجسمه‌ای از الهه عدالت.
- فواره موسی (Mosesbrunnen): که داستان حضرت موسی را روایت می‌کند.
- فواره غول‌خوار (Kindlifresserbrunnen): مجسمه‌ای ترسناک از غولی که کودکان را می‌خورد، که احتمالاً برای هشدار به کودکان ساخته شده است.
تپه گورتن (Gurten)
این تپه در جنوب برن، با ارتفاع ۸۵۸ متر، مکانی عالی برای پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری و لذت بردن از مناظر پانورامیک است. یک قطار کابلی (Gurtenbahn) دسترسی به قله را آسان کرده است. در تابستان، فستیوال گورتن با موسیقی زنده و غذاهای محلی برگزار می‌شود.
فرهنگ و سبک زندگی
برن شهری چندفرهنگی با جمعیتی حدود ۱۴۵,۰۰۰ نفر (تا سال ۲۰۲۵) است. زبان رسمی آلمانی (با لهجه برنی) است، اما بسیاری از ساکنان به فرانسه، ایتالیایی و انگلیسی نیز مسلط‌اند. فرهنگ سوئیسی با ویژگی‌هایی مانند نظم، احترام به حریم خصوصی، و تعهد به پایداری محیطی، در برن به وضوح دیده می‌شود.
جشن‌ها و فستیوال‌ها
برن میزبان رویدادهای فرهنگی متنوعی است که برخی از آن‌ها ریشه‌ای چندصدساله دارند:
- کارناوال برن (Fasnacht): در ماه فوریه، با رژه‌های رنگارنگ، لباس‌های سنتی و موسیقی برگزار می‌شود.
- بازار پیاز (Zibelemärit): هر چهارمین دوشنبه نوامبر، بازاری سنتی با تزیینات پیازی و غذاهای محلی.
- فستیوال جاز برن: از ماه مارس تا مه، کنسرت‌های جاز در سالن‌های مختلف شهر.
- فستیوال گورتن: جشنی تابستانی با موسیقی راک، پاپ و محلی در تپه گورتن.
- بازار کریسمس: در ماه دسامبر، میدان‌های شهر با غرفه‌های چوبی، نورپردازی و نوشیدنی‌های گرم پر می‌شوند.
غذاها و آشپزی
غذاهای برن ترکیبی از سنت‌های آلمانی، فرانسوی و ایتالیایی سوئیس است:
- روشتی (Rösti): سیب‌زمینی رنده‌شده و سرخ‌شده که با گوشت یا تخم‌مرغ سرو می‌شود.
- فوندو (Fondue) و راکلت (Raclette): پنیر ذوب‌شده با نان یا سیب‌زمینی.
- برنر پلاته (Berner Platte): ترکیبی از گوشت‌های دودی، سوسیس، کلم و لوبیا.
- آلپلر ماکرونی (Älplermagronen): پاستا با سیب‌زمینی، پنیر و سس خامه‌ای، که با پیاز سرخ‌شده و سس سیب سرو می‌شود. شکلات‌های سوئیسی (مانند توبلرون و لینت) و شیرینی‌هایی مثل لکرلی (Lebkuchen)، دسرهای محبوبی هستند. رستوران‌های معروفی مانند Kornhauskeller (با معماری زیرزمینی) و Della Casa غذاهای سنتی با کیفیت بالا ارائه می‌دهند.
زندگی روزمره
ساکنان برن به سبک زندگی آرام و متعادل شهرت دارند. دوچرخه‌سواری، پیاده‌روی در طبیعت و شرکت در فعالیت‌های اجتماعی بخشی از فرهنگ محلی است. کافه‌های دنج مانند Einstein Kaffee و کتاب‌فروشی‌های قدیمی، فضایی برای گفت‌وگو و مطالعه فراهم می‌کنند.
اقتصاد و اهمیت سیاسی
برن به عنوان پایتخت سوئیس، میزبان نهادهای کلیدی مانند پارلمان، شورای فدرال، و دیوان عالی است. بسیاری از سفارتخانه‌ها و سازمان‌های بین‌المللی، مانند اتحادیه جهانی پست و سازمان جهانی مالکیت معنوی (WIPO)، در این شهر مستقر هستند.
اقتصاد برن متنوع است و بر پایه بخش‌های زیر استوار است:
- خدمات دولتی: به دلیل نقش پایتختی، بخش دولتی نقش مهمی دارد.
- گردشگری: شهر قدیمی و جاذبه‌های فرهنگی، گردشگران زیادی را جذب می‌کنند.
- فناوری و نوآوری: شرکت‌های فناوری اطلاعات و بیوتکنولوژی در حومه شهر فعال‌اند.
- صنایع کوچک: تولید ساعت، شکلات و تجهیزات پزشکی.
برن به اندازه زوریخ یا ژنو یک مرکز مالی نیست، اما پایداری اقتصادی و نرخ بیکاری پایین (حدود ۲-۳%) آن را به شهری مرفه تبدیل کرده است.
آموزش و پژوهش
برن میزبان یکی از معتبرترین دانشگاه‌های سوئیس، دانشگاه برن، است که در سال ۱۸۳۴ تأسیس شد. این دانشگاه در زمینه‌هایی مانند پزشکی، علوم طبیعی و علوم انسانی شهرت جهانی دارد. مؤسسه‌های پژوهشی مانند مؤسسه انیشتین برای ریاضیات و مرکز ملی تحقیقات اقلیمی نیز در برن فعالیت می‌کنند.
مدارس بین‌المللی مانند International School of Bern (ISBerne) برای خانواده‌های خارجی گزینه‌ای محبوب هستند. سیستم آموزشی سوئیس در برن، با تأکید بر چندزبانگی و کیفیت بالا، شهر را به مقصدی جذاب برای دانشجویان بین‌المللی تبدیل کرده است.
حمل‌ونقل
برن یکی از بهترین سیستم‌های حمل‌ونقل عمومی در اروپا را دارد:
- تراموا و اتوبوس: شبکه گسترده‌ای که تمام نقاط شهر را پوشش می‌دهد.
- قطار: ایستگاه مرکزی برن (Bern Hauptbahnhof) با قطارهای پرسرعت به شهرهای زوریخ (۱ ساعت)، ژنو (۱.۵ ساعت) و میلان (۳ ساعت) متصل است.
- دوچرخه: مسیرهای دوچرخه‌سواری و سیستم‌های اجاره دوچرخه مانند PubliBike.
- فرودگاه: فرودگاه برن-بلپ (Bern-Belp) پروازهای داخلی و منطقه‌ای را پشتیبانی می‌کند، اما بسیاری از مسافران از فرودگاه‌های زوریخ یا ژنو استفاده می‌کنند.
پیاده‌روی در شهر قدیمی نیز بسیار راحت است، زیرا بیشتر جاذبه‌ها در فاصله کمی از هم قرار دارند.
ورزش و تفریح
برن شهری فعال از نظر ورزشی است:
- هاکی روی یخ: تیم SC Bern یکی از موفق‌ترین تیم‌های هاکی سوئیس است و ورزشگاه PostFinance Arena میزبان مسابقات هیجان‌انگیز است.
- فوتبال: تیم BSC Young Boys در استادیوم Stade de Suisse بازی می‌کند.
- فعالیت‌های فضای باز: پیاده‌روی در گورتن، اسکی در نزدیکی آلپ، و قایق‌سواری در رودخانه آر.
باشگاه‌های یوگا، صخره‌نوردی و دوچرخه‌سواری نیز در برن بسیار محبوب‌اند.
نکات کمتر شناخته‌شده
- انیشتین و برن: انیشتین در اداره ثبت اختراعات برن کار می‌کرد و نظریه نسبیت خاص را در سال ۱۹۰۵ در این شهر منتشر کرد.
- زبان برنی: لهجه آلمانی برنی کمی متفاوت از آلمانی استاندارد است و برای غیربومی‌ها گاهی درک آن دشوار است.
- سینما در فضای باز: در تابستان، فیلم‌هایی در کنار رودخانه آر یا پارک‌ها نمایش داده می‌شوند.
- تعهد به پایداری: برن یکی از پیشروترین شهرهای اروپا در استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر و حمل‌ونقل سبز است.
اطلاعات شهری بیشتر در وبسایت – myswitzerland.com
چرا باید از برن بازدید کرد؟
برن شهری است که تاریخ و مدرنیته را به شکلی بی‌نقص ترکیب کرده است. شهر قدیمی با فواره‌ها و طاق‌هایش شما را به قرون وسطی میبرد، در حالی که موزه‌های مدرن و سیستم حمل‌ونقل پیشرفته، راحتی قرن ۲۱ را ارائه می‌دهند. برن برخلاف پایتخت‌های شلوغ، فضایی آرام و صمیمی دارد که به بازدیدکنندگان اجازه می‌دهد با خیال راحت در کوچه‌هایش گشت بزنند، از طبیعت لذت ببرند و طعم غذاهای سوئیسی را بچشند.
